• door Menno van der Beek •
Over Anne Louïse van den Dool, Ontbindende voorwaarden |
Van den Dool heeft er een hele bundel van gemaakt, met oplopende spanningen: van het zoeken van een nieuwe woning, via de hypotheekverstrekking en de gang naar de notaris, via de verhuizing naar de verbouwing en de intrek. Vijf van deze gedichten stonden in Liter 110, al is ‘Goed’ ondertussen van titel veranderd en heet dat gedicht nu ‘Ontroerend goed’. Ja, die woordspeling was misschien onvermijdelijk.
Want op de achterflap staat: ‘Ontbindende voorwaarden laat zien wat we doormaken als we een nieuwe woning betrekken […] een geestige en nietsontziende bundel over de plek waar we telkens naar terugkeren.’ Die te voorzichtige werving is vermoedelijk geschreven door iemand die misschien zo dicht bij het Amsterdamse hart van de uitgeverswereld woont dat een zekere symboolblindheid heeft toegeslagen.
In feite wordt in deze bundel op tegelijk bloedserieuze en geestige wijze de levensangst geëtaleerd en de kwetsbaarheid van het lichaam bezongen en wordt de hopeloosheid van het extra slot op de deur en de onmogelijkheid de buren te bereiken in haast ambtelijke en soms formele taal verstopt. Al puilt gelukkig het dichterlijk vermogen steeds uit de kieren van die taalbouwwerken. Neem bijvoorbeeld het notarisbezoek, bezongen in ‘Notariële plechtigheid’:
‘voor ons is verschenen / als een heilige / anne louïse van den dool / geboren op vijf augustus / negentiendrieënnegentig // zij dreigt te begaan / een onterugdraaibare fout / die wij zullen uiteenzetten / in dit document / van tachtig pagina’s / waaronder zij stuk voor stuk / haar paraaf zal moeten zetten […] wij voorspellen u / de deur van uw / nieuwe woning zal klemmen / u mag dit als een teken zien’
De onzekerheden van het moderne bestaan, van wie zich dan net in de schulden heeft gestoken, wie zich via een hoger overbieden dan de overige wanhopigen een plek heeft verworven, om dan, eenmaal verhuisd en geland, de knopen te gaan tellen, zoals in ‘Neerslagkans’: ‘het verschil tussen kopen en huren is niet / de mate van eigenaarschap maar het sentiment / wanneer noodweer wordt aangekondigd’.
Bij alle economische en bouwkundige activiteit blijft de onzekerheid haar grote rol spelen, hoeveel slimme meters men ook geïnstalleerd krijgt. Ook als men niet van plan is een huis te kopen, als men in een caravan door Europa trekt of misschien veilig in het ouderlijk huis is blijven wonen, is er veel op te steken uit en mee te beleven in deze bundel. Want als de verhuizing en de verbouwing erop zitten, moet men nog altijd iedere ochtend bedenken wat te doen, als men de ogen opendoet. Dat heeft Van den Dool prachtig bezongen, tussen de regels van de ontbindende voorwaarden door.
• Anne Louïse van den Dool, Ontbindende voorwaarden, Querido 2024, 80 blz., € 20,00