• door Leendert van der Sluijs
| In het jaar 2000 werd een heel Liter-nummer aan Willem Barnard gewijd. Willem Jan Otten noemde hem ‘een strijder om het mysterie’. En Henk van der Ent nam de stilte als uitgangspunt om over het werk van Barnard te schrijven. Op de omslag van het nummer (nummer 13 – sindsdien is het getal als ongeluksgetal van ongeluk ontdaan) staan woorden van Barnard zelf: ‘Ik heb niet geschreven wat ik weet / wat ik niet wist heb ik geschreven // lichtdragend loop ik op de tast / in het autochtone donker’. Ze zijn afkomstig uit het gedicht ‘De blinde in de lichtprocessie’ in de bundel Mythologisch van Guillaume van der Graft (Barnards pseudoniem). De keuze voor deze woorden vind ik trefzeker.
Aanstaande zondag vindt de presentatie plaats van de driedelige set In wind en vuur. Een uitgave van al zijn liederen en de toelichtingen van zo’n 30 specialisten. Ruim 2000 pagina’s, een monument. Wie de hierboven geciteerde Barnard-woorden verheugd beaamt, is de hoofdredacteuren Gerda van de Haar (ook Liters hoofdredacteur) en Klaas Touwen veel dank verschuldigd. Want ja, in alle toonaarden te kunnen zingen over lichtdragen en dat op de tast in het donker, terwijl iemand je woorden aanreikt – en daarbij ten volle beseft dat ze niet van hem zijn -, dat is zo niet een unicum dan toch een uitzonderlijk feest.
We leven nu in 2023, en dat is 13 jaar na Willem Barnards verscheiden. Ik heb niets met getallen en ‘voorbestemd toeval’ (Mulisch), maar opmerkelijk is het wel.
Wat ik ga doen is Liters nummer 13 in de boekenkast naast In wind en vuur schuiven. Bij al het moois dat zich zingen laat, wil ik ‘het autochtone donker’ niet vergeten. Hoeveel heldere lichten onze cultuur ook kent, die lichten laten mij in het donker lopen, moederziel alleen. Maar kom ik iemand tegen die in datzelfde donker loopt en licht bij zich heeft, ben ik op dat moment volmaakt gelukkig. En stel dat zo een voorstelt over dat licht te zingen, ik zou zeggen: wat let ons, wie of wat houdt ons tegen?
N.a.v. Willem Barnard, In wind en vuur. Alle liederen (toegelicht), Skandalon 2023, 2022 blz., € 175,- (introductiekorting tot verschijnen)